W świetle obowiązującej ustawy o podatku od spadków i darowizn, członkowie najbliższej rodziny mogą korzystać ze zwolnienia podatkowego. Dotyczy to małżonków, dzieci, rodziców, rodzeństwa oraz dziadków, którzy stanowią tzw. grupę zerową. Warunkiem jest jednak zgłoszenie darowizny do urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od jej otrzymania.
Wymagania formalne i ograniczenia
Jak pisze "Super Express", w przypadku darowizn pieniężnych konieczne jest spełnienie dodatkowego warunku - przekazanie środków musi nastąpić w formie przelewu bankowego lub przekazu pocztowego. Naczelny Sąd Administracyjny jednoznacznie wskazał, że przekazanie gotówki, nawet jeśli później została wpłacona na konto bankowe, nie uprawnia do zwolnienia z podatku.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Istotnym elementem jest również wartość przekazywanej darowizny. Dla najbliższej rodziny (pierwsza grupa podatkowa) limit wynosi 36 120 zł. W przypadku dalszych krewnych (druga grupa) jest to 27 090 zł, a dla osób niespokrewnionych (trzecia grupa) - 5 733 zł.
Konsekwencje niedopełnienia formalności mogą zaboleć
Urząd skarbowy może przeprowadzić kontrolę darowizn do 5 lat wstecz. W razie wykrycia niezgłoszonej darowizny konsekwencje mogą być poważne. Organ podatkowy może nałożyć maksymalną, 20-procentową stawkę podatku, dodatkową grzywnę za naruszenie przepisów skarbowych oraz wszcząć postępowanie karno-skarbowe.
Przykładem może być sytuacja, gdy rodzice przekazują dziecku darowiznę w wysokości 100 000 zł. Jeśli obdarowany nie dopełni formalności, będzie musiał zapłacić podatek w wysokości 20 proc. od nadwyżki ponad kwotę wolną. Oznacza to konieczność uiszczenia około 18 000 zł podatku, nie licząc dodatkowych kar.
Warto również pamiętać, że urząd skarbowy sumuje wszystkie darowizny otrzymane od tej samej osoby w okresie 5 lat. Jeśli łączna wartość przekroczy limit, konieczne jest zgłoszenie tego faktu, nawet jeśli pojedyncze darowizny były poniżej progu.
Eksperci, w tym adwokat Wojciech Jaciubek, wskazują na możliwość naprawienia błędu w przypadku niedopełnienia formalności. Jednym z rozwiązań może być powołanie się na błąd w rozumieniu czynności prawnej, co potencjalnie pozwoliłoby na anulowanie darowizny i ponowne jej przeprowadzenie. Należy jednak pamiętać, że taka procedura jest skomplikowana i nie zawsze akceptowana przez organy podatkowe.
Szczególną ostrożność powinny zachować osoby otrzymujące darowizny przy okazji ważnych wydarzeń życiowych, takich jak śluby czy komunie. W przypadku większych kwot warto skonsultować się z doradcą podatkowym, który pomoże prawidłowo przeprowadzić całą procedurę.
Graniczne kwoty
Warto zauważyć, że od 1 lipca 2023 roku nastąpiły zmiany w kwotach wolnych od podatku. Dla pierwszej grupy podatkowej kwota wzrosła z 10 434 zł do 36 120 zł, co znacząco zwiększyło możliwości przekazywania majątku w rodzinie bez obciążeń podatkowych.
W przypadku przekroczenia limitu w pierwszej grupie podatkowej wystarczy zgłoszenie informacyjne. Dla pozostałych grup konieczna jest zapłata podatku według stawek od 3 do 20 procent wartości darowizny. Istotne jest również to, że opisane zasady opodatkowania darowizn pozostaną niezmienne w roku 2025.
